Jak rozwija się samowiedza i samoświadomość u dziecka?
W literaturze przedmiotu moment pojawienia się u dziecka samoświadomości przypisuje się na ok. 18 miesiąc życia. Dziecko jest wówczas w stanie wykształcić ideę samego siebie, co objawia się m.in. tym, że dziecko poznaje siebie w lustrze. Następnie stopniowo u dzieci rozwija się autonomia i samodzielność. Z czasem maluchy odkrywają swój wpływ na innych, uczą się dopasowywać swoje zachowania do środowiska oraz dostrzegają podobieństwa i różnice względem innych osób. Wraz z dojrzewaniem na plan pierwszy wysuwają się relacje z rówieśnikami. W okresie szkolnym stanowią one główny punkt odniesienia do kształtującej się samooceny.
Warto pamiętać, że samowiedza i samoświadomość na przestrzeni życia ulega ciągłym zmianom. Nie ma momentu, który moglibyśmy uznać za koniec rozwoju tego obszaru. To, w jaki sposób na przestrzeni lat zmienia się samowiedza i samoświadomość uwarunkowane jest między innymi osobistymi doświadczeniami jednostki oraz skłonnością do pracy nad sobą.
Samowiedza i samoświadomość według metodologii Węglarz i Bentkowskiej
W jednej ze swoich książek autorki proponują przyjrzenie się rozwojowi samowiedzy i samoświadomości w kontekście Treningu Umiejętności Społecznych z uwzględnieniem trzech obszarów tj. samoopis i autoprezentacja, rozwijanie własnego potencjału oraz podobieństwa i różnice między ludźmi.
Samoopis i autoprezentacja rozumiane jako zdolność do mówienia osobie – zarówno w kontekście podkreślania swoich mocnych stron, jak również zauważania słabszych.
Rozwijanie własnego potencjału związane ściśle ze zdolnością zauważenia i nazwania własnych zasobów. Z wiekiem dzieci stają się coraz bardziej krytyczne względem siebie a ich samoocena warunkowana jest opiniami innych osób. Niezwykle istotne wydaje się być zatem podkreślanie indywidualnych cech czy talentów, które są specyficzne dla danej jednostki.
Podobieństwa i różnice między ludźmi obszar związany z rozwojem tolerancji, akceptacji różnorodności oraz otwartości na inność. Na wczesnych etapach rozwoju dziecko nie zauważa różnic między sobą a innymi ludźmi, skupione jest na wchodzeniu w interakcje. Z wiekiem stopniowo różnice stają się coraz to bardziej zauważalne.
Ćwiczenia rozwijające samowiedzę i samoświadomość u dziecka
Samowiedza i samoświadomość rozwijają się i zmieniają całe życie. W naturalny sposób kierunek zmian uwarunkowany jest indywidualnymi doświadczeniami jednostki, co za tym idzie będzie różny dla każdego z nas. Wiedząc, jakie znaczenie ma wsparcie rozwoju tego obszaru proponujemy 5 ćwiczeń wspomagających pracę z dziećmi.
5 inspiracji do ćwiczeń rozwijających samowiedzę i samoświadomość u dziecka
- Lista mocnych stron
- Konkurs talentów
- Dokańczanie zdań (na swój temat)
- Karty pracy
- Trzy portrety
Więcej o tym, jak wspierać rozwój umiejętności społecznych u dzieci dowiesz się na szkoleniu Trener TUS. Do zobaczenia! 😊
Źródła:
- Węglarz J., Bentkowska D. (2020). Trening Umiejętności Społecznych Dzieci i Młodzieży. Przewodnik dla Terapeutów.