Czy Twoi uczniowie mają problemy z koncentracją na lekcji? Czy zauważasz, że dzieciom brakuje koncentracji i szybko się rozpraszają? Współczesne dzieci, narażone na przebodźcowanie i ciągłe zmiany uwagi, często mają trudności z utrzymaniem koncentracji podczas nauki. W tym artykule przedstawiamy skuteczne metody, które mogą pomóc w pracy z dziećmi i poprawić ich zdolność koncentracji.
Dlaczego koncentracja u dzieci jest tak ważna?
Nasza koncentracja działa jak reflektor – oświetla konkretne zadania, na których się skupiamy. Jednak koncentracja u dzieci różni się od tej u dorosłych. W młodym wieku przeważa uwaga mimowolna, czyli dzieci łatwo odwracają uwagę na nagłe bodźce, jak śmieciarka pod oknem. Dopiero z czasem rozwija się uwaga dowolna, czyli świadoma, zależna od woli koncentracja. Koncentracja w edukacji jest kluczowa, ponieważ pomaga dzieciom przyswajać nowe informacje i skutecznie uczestniczyć w procesie nauczania. Zaburzenia koncentracji mogą prowadzić do trudności w nauce, dlatego tak ważne jest, aby wspierać rozwój funkcji uwagowych już od najmłodszych lat.
Czynniki powodujące problem z koncentracją
Kilka czynników może wpływać negatywnie na koncentrację w szkole:
- Zmęczenie
- Przebodźcowanie
- Głód
- Stres
Dzieci, zwłaszcza te ze słabszymi zasobami, jak osoby w spektrum autyzmu, dzieci z ADHD lub innymi zaburzeniami neurorozwojowymi, potrzebują szczególnie sprzyjających warunków do nauki. Niestety, w przedszkolach i szkołach często występują liczne rozpraszacze – kolorowe ściany, dywany, zabawki – które mogą negatywnie wpływać na koncentrację uwagi dziecka. Tego typu otoczenie może dodatkowo przebodźcować dzieci, co utrudnia im skupienie uwagi na zadaniach edukacyjnych. Tworzenie bardziej uporządkowanego, neutralnego środowiska może znacząco poprawić koncentrację w nauce i pomóc dzieciom lepiej funkcjonować w klasie.
Jeśli chcesz poznać więcej wskazówek na temat tego jak pracować nad rozwojem funkcji poznawczych dzieci, sprawdź szkolenie “Trener Funkcji Poznawczych”, które kompleksowo odpowiada na potrzeby nauczycieli, pedagogów i terapeutów w zakresie pracy z dziećmi z trudnościami w zakresie uwagi, koncentracji czy funkcji wykonawczych.
Jak pomóc dzieciom skupić uwagę? Ćwiczenia na koncentrację
Przejdźmy teraz do praktycznych metod, które pomogą dzieciom poprawić koncentrację. Oto cztery zabawy, które można zastosować w klasie lub w domu, aby wspierać koncentrację w nauce.
1. Gimnastyka śródlekcyjna
Aktywność fizyczna może wydawać się sprzeczna z koniecznością skupienia, ale krótka przerwa na ruch może zdziałać cuda dla skupienia uwagi uczniów. Ruch poprawia krążenie i pomaga dzieciom oderwać się na chwilę od monotonnych zadań, aby później łatwiej wrócić do koncentracji na lekcji.
Propozycje ćwiczeń:
- Przysiady
- Podskoki
- Proste ruchy nadgarstkami
Warto tłumaczyć dzieciom, że te przerwy są potrzebne, aby ich mózg mógł się zregenerować i lepiej skoncentrować na dalszych zadaniach.
2. Odcięcie się od bodźców
Nasze mózgi potrzebują czasem kilku sekund na całkowite odcięcie się od bodźców, aby się zresetować. Ćwiczenia relaksacyjne mogą polegać na zamknięciu oczu lub patrzeniu przez chwilę na coś neutralnego, jak biała ściana lub naturalna zieleń za oknem. Tego typu krótkie przerwy pomagają zregenerować funkcje poznawcze i przywrócić dzieciom zdolność do dalszego skupienia uwagi na zadaniach.
Przykład ćwiczenia:
- Zamknięcie oczu na 30 sekund w ciszy
- Skupienie się na jednym bodźcu, np. delikatnym szumie wiatru
To proste ćwiczenie może pomóc dzieciom wrócić do zadania z nową energią.
3. Techniki mindfulness
Mindfulness to doskonały sposób na wspieranie koncentracji. Uczy dzieci uważności na to, co dzieje się tu i teraz, co pomaga im lepiej skupić uwagę na bieżących zadaniach. Regularne praktykowanie technik mindfulness może także zwiększać ich zdolność koncentracji w trudniejszych sytuacjach, redukując jednocześnie stres i napięcie, które często utrudniają utrzymanie uwagi.
Przykłady ćwiczeń:
- Znalezienie pięciu przedmiotów w określonym kolorze
- Skupienie uwagi na różnych dźwiękach otoczenia
- Obserwowanie dłoni, ich kształtu i ruchów
Te proste techniki mogą być świetnym przerywnikiem podczas lekcji, pomagając dzieciom zresetować umysł i wrócić do pracy z nowym zapałem.
4. Ćwiczenia oddechowe
Ćwiczenia oddechowe to świetny sposób na wyregulowanie układu nerwowego i poprawienie koncentracji. Warto nauczyć dzieci oddychania przeponowego, co nie tylko wycisza, ale także pomaga w skupieniu uwagi na zadaniu.
Propozycje ćwiczeń:
- Oddychanie przeponowe: Połóż rękę na brzuchu i sprawdź, czy porusza się podczas oddychania.
- Oddychanie „po kwadracie”: Wdech przez trzy sekundy, wstrzymanie oddechu, wydech i ponownie wstrzymanie.
Ćwiczenia te nie tylko pomagają w utrzymaniu koncentracji, ale także uczą dzieci radzenia sobie ze stresem i napięciem.
Jak radzić sobie z dziecięcą nadpobudliwością?
Niektóre dzieci, szczególnie te z zaburzeniami koncentracji czy deficytami uwagi, lepiej skupiają się, gdy wykonują dodatkowe czynności, jak np. rysowanie, wiercenie się na krześle czy słuchanie muzyki. Choć może wydawać się to sprzeczne z zasadami nauki, dla wielu dzieci jest to sposób na kompensację trudności z koncentracją. Takie dzieci często wykorzystują te zachowania jako narzędzia do regulowania swojej uwagi, co pozwala im lepiej funkcjonować w środowisku edukacyjnym. Koncentracja na lekcji może być szczególnie wymagająca, dlatego ważne jest, aby nauczyciele i rodzice zrozumieli, że drobne aktywności fizyczne lub sensoryczne mogą wspierać lepszą koncentrację dziecka i pomóc w jego codziennym funkcjonowaniu.
Zachęcamy do znalezienia takiego sposobu, który nie będzie przeszkadzał innym, ale jednocześnie pozwoli dziecku utrzymać koncentrację na zadaniu, co może znacząco poprawić koncentrację w nauce.
Jednocześnie zachęcamy do obejrzenia naszego materiału na YouTubie o tej samej tematyce.
Podsumowanie
Poprawienie koncentracji u dzieci to wyzwanie, z którym mierzy się wielu nauczycieli i rodziców. Dzięki prostym ćwiczeniom, jak gimnastyka śródlekcyjna, techniki mindfulness czy ćwiczenia oddechowe, możemy znacząco poprawić skupienie uwagi uczniów i pomóc im lepiej radzić sobie z zadaniami, które wymagają dłuższego skupienia.
Pamiętajmy jednak, że każde dziecko jest inne, dlatego warto testować różne metody i dostosowywać je do indywidualnych potrzeb. Wspieranie rozwoju dziecka poprzez tworzenie odpowiednich warunków do nauki to klucz do sukcesu w edukacji.
