Autyzm, a ADHD – czy te dwa zaburzenia mogą występować razem?

Czy wiesz, że aż 30-50% dzieci ze spektrum autyzmu ma również zdiagnozowane ADHD? Podobnie, 40% dzieci z ADHD posiada diagnozę spektrum autyzmu. Takie współwystępowanie może być wyzwaniem zarówno dla rodziców, jak i specjalistów. Jak więc pracować z dzieckiem, które ma podwójną diagnozę? Dowiedz się, jakie są podobieństwa i różnice na spektrum objawów tych zaburzeń oraz jak skutecznie wspierać dzieci z autyzmem i ADHD.

Co łączy autyzm i ADHD?

Oba zaburzenia należą do zaburzeń neurorozwojowych, co oznacza, że wynikają z nieprawidłowego funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Współwystępowanie objawów może powodować trudności w jednoznacznej diagnozie. Dziecko ma objawy, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się przypisane do jednego zaburzenia. Mimo że wiele symptomów jest podobnych, źródła tych problemów są różne.

Najważniejsze podobieństwa:

• Nietypowe zachowania: dziecko, które ma ADHD reaguje bez zastanowienia się nad konsekwencjami. Natomiast u dziecka w spektrum autyzmu takie zachowania mogą być efektem trudności w rozumieniu zasad społecznych.
• Problemy z relacjami: dzieci z ADHD mogą mieć trudności w relacjach z powodu impulsywnych wypowiedzi, natomiast dzieci z autyzmem często nie rozumieją zasad interakcji.
• Trudności sensoryczne: zarówno nadwrażliwość, jak i brak wrażliwości na bodźce występują w obu przypadkach. Dziecko w spektrum może nie dostosowywać się do sytuacji, ponieważ nie rozumie kontekstu, podczas gdy dziecko z ADHD może nie pamiętać o zasadach lub je ignorować.
• Silne reakcje emocjonalne: dzieci w spektrum często reagują emocjonalnie na zmiany w rutynie, a dzieci z ADHD na zakłócenia ich aktywności. Dzieci w spektrum często mają problem z nawiązywaniem relacji, ponieważ brakuje im intuicji społecznej. Z kolei dzieci z ADHD mogą być postrzegane jako nieprzewidywalne z powodu impulsywnych działań i komentarzy, które mogą ranić innych.

Jak ADHD i autyzm wpływają na dziecko?

Podwójna diagnoza może prowadzić do szeregu wyzwań w codziennym życiu dziecka. Objawy obu zaburzeń często się nakładają, potęgując trudności.

Najczęstsze wyzwania:

1. Nietolerancja zmian – dzieci z autyzmem są przywiązane do rutyny, natomiast dzieci z ADHD mają trudności z przewidywaniem i planowaniem. Nawet drobne zmiany w harmonogramie mogą wywołać u nich silne reakcje emocjonalne, co dodatkowo utrudnia funkcjonowanie.
2. Trudności sensoryczne – mogą obejmować nadwrażliwość na hałas, światło lub dotyk. Często wymagają dostosowania środowiska, aby ograniczyć bodźce, które mogą wywoływać stres i zakłócać naukę.
3. Problemy społeczne – dzieci często mają trudności w budowaniu trwałych relacji z rówieśnikami. Zrozumienie emocji innych i odpowiednie reagowanie na ich potrzeby może być dla nich wyzwaniem, co prowadzi do izolacji.
4. Zaburzenia koncentracji uwagi – wpływają na zdolność skupienia się i realizacji zadań. Dzieci często przeskakują między aktywnościami, co powoduje trudności w ukończeniu projektów i zadań w szkole.

Dlaczego wczesna diagnoza jest kluczowa?

Wczesne rozpoznanie u dziecka, które ma ADHD i spektrum autyzmu pozwala na wdrożenie odpowiednich strategii terapeutycznych. Brak diagnozy prowadzi do nieporozumień, frustracji i często nakładania na dziecko łatki “niegrzecznego”. Dzieci te mogą być niezrozumiane zarówno przez rówieśników, jak i dorosłych, co dodatkowo pogłębia ich problemy emocjonalne.

Dobra diagnoza to podstawa skutecznego wsparcia. Pozwala ona nie tylko zrozumieć specyfikę zachowań dziecka, ale również wdrożyć działania, które pomogą mu lepiej funkcjonować. Dlatego warto skonsultować się ze specjalistą, który ma doświadczenie w diagnozowaniu zaburzeń neurorozwojowych.

Jak wspierać dziecko z podwójną diagnozą?

Dostosowanie środowiska jest jednym z pierwszych kroków, które mogą ułatwić dziecku codzienne funkcjonowanie. Zapewnienie przewidywalności i stałości w otoczeniu pozwala zminimalizować stres wynikający z nagłych zmian. Warto zadbać, aby przestrzeń, w której dziecko się uczy, była uporządkowana i pozbawiona nadmiaru bodźców.

Wsparcie sensoryczne to kolejny kluczowy element. Zarówno dzieci z ADHD, jak i w spektrum autyzmu mogą mieć trudności sensoryczne. Wprowadzenie odpowiednich narzędzi, takich jak słuchawki wyciszające czy zabawki sensoryczne, pomaga im regulować emocje i skupić się na zadaniach. Praca z terapeutą integracji sensorycznej może znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka w codziennych sytuacjach.

Budowanie relacji z rówieśnikami to obszar, w którym dzieci z podwójną diagnozą często potrzebują szczególnego wsparcia. Dzieci w spektrum autyzmu mogą potrzebować nauki rozumienia emocji innych, podczas gdy dzieci z ADHD warto wspierać w kontrolowaniu impulsów, które mogą prowadzić do konfliktów. Wspólne gry, zabawy i rozmowy o emocjach to skuteczne narzędzia w budowaniu relacji.

Wsparcie emocjonalne jest nieodzowne. Dzieci z podwójną diagnozą mogą czuć się gorsze z powodu swoich trudności. Ważne jest, aby podkreślać ich mocne strony i doceniać wysiłek, jaki wkładają w naukę i relacje. Współpraca z psychologiem może pomóc dziecku zrozumieć swoje emocje i radzić sobie z trudnościami.

Indywidualne podejście do każdego dziecka jest konieczne. Każde dziecko ma inne potrzeby, dlatego warto dostosować metody pracy do jego wyjątkowych wyzwań. Współpraca z rodzicami i specjalistami pozwala na stworzenie spójnego planu wsparcia, który obejmuje zarówno szkołę, jak i dom.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, na temat tych zagadnień zapraszamy Cię na nasz kanał na Youtubie “Fabryka Relacji”. Znajdziesz tam wiele treści dotyczących rozwoju psychospołecznego dzieci i młodzieży!

Podsumowanie

Podwójna diagnoza ADHD i spektrum autyzmu to wyzwanie, ale również szansa na lepsze zrozumienie dziecka i jego potrzeb. Wczesna diagnoza, dostosowanie środowiska i odpowiednie wsparcie terapeutyczne mogą znacząco poprawić jakość życia dziecka oraz jego relacje z otoczeniem. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z dziećmi z ADHD i autyzmem, zapraszamy Cię do naszych artykułów o autyzmie oraz ADHD, które pozwolą Ci jeszcze lepiej zrozumieć dzieci z tymi zaburzeniami.