Dzieci z ADHD często zmagają się z wyzwaniami, które dla ich rówieśników są naturalnym elementem dorastania – mowa tu o relacjach społecznych, przyjaźniach i integracji z grupą. Ich impulsywność, problemy z koncentracją, a czasem również nadruchliwość mogą prowadzić do konfliktów, wykluczenia czy braku akceptacji.
W tym artykule pokażemy Ci 7 praktycznych sposobów, jak pomóc dziecku z ADHD rozwijać relacje społeczne, budować trwałe przyjaźnie i poczucie przynależności w grupie rówieśniczej.
Dlaczego dzieci z ADHD mają trudności w relacjach?
ADHD a funkcjonowanie społeczne
ADHD wpływa negatywnie na wiele aspektów życia dziecka – nie tylko edukacyjnych, ale również społecznych. Dzieci z ADHD a relacje z rówieśnikami to często temat pełen napięć i nieporozumień. Trzy główne objawy ADHD – impulsywność, zaburzenia koncentracji i nadruchliwość – znacząco wpływają na zachowania społeczne i utrudniają codzienne kontakty.
Dzieci z ADHD a problemy z emocjami, takie jak szybkie wybuchy złości czy frustracji, dodatkowo pogłębiają trudność w utrzymaniu przyjaźni. Dziecko ma problem, ponieważ bardzo często działa pod wpływem chwili, co bywa źle odbierane przez otoczenie.
1. Porządek i rutyna – fundament spokoju
Jednym z najprostszych, a jednocześnie najskuteczniejszych sposobów wspierania dzieci z ADHD w relacjach społecznych, jest stworzenie uporządkowanej przestrzeni – zarówno fizycznej, jak i organizacyjnej.
- Codzienne rytuały i przewidywalność dnia pomagają w rozwijaniu samoorganizacji.
- Mniejsze rozproszenie uwagi oznacza mniej konfliktów z rówieśnikami.
- Dzieci z ADHD a trudności w organizacji to realne wyzwanie – porządek pomaga je niwelować.
2. Jasne zasady i konsekwencja
Dzieci z ADHD a nauczyciele oraz rodzice powinni wspólnie dbać o jasny system zasad. Nie chodzi o sztywność, ale o konsekwentne przypominanie o granicach i zachęcanie do ich przestrzegania.
- Dzieci z ADHD a problemy z pamięcią sprawiają, że często zapominają o ustaleniach.
- Powtarzalność i przypominanie to nie „nuda” – to sposób na wspieranie dziecka.
- To buduje odpowiedzialność i przewidywalność – kluczowe w budowaniu relacji.

3. Rozwijanie umiejętności społecznych
Rozwój umiejętności społecznych to jeden z najważniejszych filarów pracy z dziećmi z ADHD. Można to osiągnąć na wiele sposobów:
- Trening umiejętności społecznych (TUS) – skuteczna forma pracy z grupą. Trening umiejętności społecznych (TUS) to zorganizowana forma zajęć, która pozwala dzieciom z ADHD ćwiczyć konkretne zachowania w relacjach z innymi – takie jak słuchanie, współpraca, rozwiązywanie konfliktów czy wyrażanie emocji. Regularne uczestnictwo w TUS znacząco poprawiai rozwój społeczny dziecka i wzmacnia jego samoocenę, odpowiadając na potrzeby dziecka.
- Rozmowy o emocjach, sygnałach w ciele, nazwach uczuć.
- Praktykowanie rozmów, współpracy, empatii.
👉 Jeżeli jesteś specjalistą pracującym z dziećmi z ADHD, to wprowadzenie treningu umiejętności społecznych bardzo Ci pomoże. Certyfikowane szkolenie “Trener TUS”, które nauczy Cię, jak krok po kroku przygotować i przeprowadzić takie zajęcia, znajdziesz na naszej stronie.
4. Komunikacja: jasno, krótko i na temat
Dzieci z ADHD a trudności w komunikacji to realne wyzwanie. Wspólne ćwiczenie rozmów, wyrażania emocji i słuchania to klucz do zmniejszenia problemów z izolacją i wykluczeniem społecznym.
Dzieci z ADHD w relacjach społecznych często przestają słuchać długich wypowiedzi. Zamiast tego:
- formułuj komunikaty krótko i konkretnie,
- zatrzymaj dziecko i upewnij się, że Cię słucha,
- powtarzaj informacje, jeśli to konieczne.
To pomaga zarówno w szkole, jak i w domu. Dzieci z ADHD a frustracja wynikają często z braku zrozumienia lub pominięcia ważnych informacji.
5. Aktywność fizyczna i sport
Sport i ruch nie tylko poprawiają funkcje poznawcze i koncentrację, ale też:
- wspierają rozwój społeczny dziecka,
- zmniejszają nasilenie objawów ADHD,
- pomagają dziecku nawiązywać relacje w bezpiecznej, ustrukturyzowanej formie.
To idealny sposób na wspierać rozwój umiejętności społecznych i poczucie przynależności.
6. Obecność i akceptacja – najważniejsze narzędzie
Najważniejsze, co możesz zrobić, to być obecnym. Wysłuchaj, okaż zrozumienie, zaakceptuj trudności.
- Dzieci z ADHD a trudności w relacjach często wynikają z niezrozumienia ich sposobu działania.
- Mów otwarcie o emocjach – nazywaj je i okazuj empatię.
- Nie karć za objawy – dziecko ma trudności, których nie wybiera.
7. Edukacja o ADHD – klucz do samoakceptacji
W pewnym wieku warto, aby dziecko znało swoją diagnozę. Dzięki temu:
- zrozumie, dlaczego reaguje inaczej niż inni,
- nauczy się, jak radzić sobie z impulsami i rozproszeniem,
- zbuduje pozytywną samoocenę mimo trudności.
To ważne, ponieważ dzieci z ADHD a problemy z akceptacją i problemy z samooceną są niestety bardzo częste.
Dzieci z ADHD też chcą być lubiane
Choć dzieci z ADHD mają trudności z impulsywnością, organizacją czy emocjami, to ich potrzeba przyjaźni, przynależności i zrozumienia jest taka sama jak u innych. Niestety, przez swoje zachowania często spotykają się z odrzuceniem i niezrozumieniem.
Dzieci z ADHD a wykluczenie społeczne, problemy z integracją, a nawet depresja i lęk – to realne ryzyko, jeśli nie zostaną objęte odpowiednim wsparciem. Dlatego tak ważne jest, abyśmy jako rodzice, nauczyciele i specjaliści nie tylko reagowali na objawy, ale przede wszystkim – tworzyli bezpieczne środowisko, w którym dziecko może budować relacje i rozwijać się społecznie.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zajrzyj do na nasz kanał na Youtubie “Fabryka Relacji”, w którym poruszamy tematy związane z rozwojem psychospołecznym dzieci i młodzieży.