Emocje są nieodłączną częścią życia każdego dziecka. Choć dla dorosłych może to być naturalne, małe dzieci wciąż uczą się, jak rozumieć i wyrażać swoje uczucia. Warto pamiętać, że emocje dzieci nie pojawiają się z podręczników, ale najczęściej wyrażają się podczas zabawy. W tym artykule przedstawimy pięć zabaw, które mogą pomóc w rozwoju emocjonalnym dziecka oraz umożliwią mu lepsze zrozumienie i kontrolowanie emocji.
1. Emocje w ciele – gdzie mieszkają emocje?
Pierwsza zabawa, to emocje w ciele. Dzięki niej dziecko nauczy się rozpoznawać, gdzie w ciele odczuwa daną emocję. Z pomocą może nam przyjść kontur człowieka narysowany na kartce. Zadaniem dziecka jest wskazanie na rysunku, gdzie w ciele odczuwa różne emocje.
Kluczowe pytania:
- Gdzie czujesz złość?
- Jakie emocje odczuwasz, gdy jesteś szczęśliwy?
- Co dzieje się z Twoim ciałem, gdy czujesz smutek?
Pomaga to dziecku uświadomić sobie, jak jego emocje wpływają na ciało, a także rozwinąć samoświadomość. Rozumienie emocji dziecka pozwala na lepszą regulację emocji, co jest kluczowe w codziennym funkcjonowaniu. Dodatkowo, warto wspólnie z dzieckiem zastanowić się, jak złość przejawia się w ciele i jak możemy sobie z nią poradzić.
2. Balon złości – jak rozładować emocje?
Kolejna zabawa, którą uwielbiają dzieci, to balon złości. W tej grze opowiadamy dziecku historię, w której wydarzenia narastają w miarę pojawiania się trudnych emocji. Każda trudna sytuacja, która prowadzi do złości dziecka, jest okazją do „napompowania balona”. Na przykład:
- Dziecko chce bawić się na śniegu, ale okazało się, że deszcz stopił śnieg.
- Kolejna sytuacja – skończyło się mleko do płatków.
- W szkole coś się nie udało – przyjaciel nie przyszedł.
Każda trudna sytuacja wiąże się z kolejnym dmuchnięciem balona. Na końcu zastanawiamy się, co by się stało, gdybyśmy balon nadal pompowali. Dzieci zauważają, że balon w końcu by wybuchł, co symbolizuje wybuch emocji. Rozmawiamy wtedy o sposobach na rozładowanie tych emocji, np. przez przytulenie się, rysowanie czy bieg.
Sposobów na radzenie sobie ze złością dzieci jest wiele. Możesz dowiedzieć się o nich więcej, sprawdzając nasz artykuł – Złość u małego dziecka – skąd się bierze i jak się jej zapobiega?
3. Skalowanie emocji – termometr emocji
Trzecia zabawa to skala emocji. W tym ćwiczeniu dziecko uczy się oceniać swoje emocje na skali od 1 do 10. Ustalamy, że np. złość na poziomie 3 to jeszcze niewielka złość, którą dziecko może kontrolować, ale złość na poziomie 8 może już prowadzić do wybuchu. Dzięki tej zabawie dziecko nauczy się skalować swoje emocje i świadomie reagować na narastające napięcie.
Przykłady:
- Smutek na poziomie 3: Dziecko trochę się smuci, ale potrafi to kontrolować.
- Złość na poziomie 8: Dziecko zaczyna czuć się naprawdę złośne, co może prowadzić do trudności w radzeniu sobie z emocjami.
Dzięki temu dziecko nauczy się, jak obniżać napięcie emocjonalne i unikać wybuchów.
4. Napięta ręka – odczuwanie napięcia
Czwórka to bardzo prosta zabawa, Napięta ręka, która pomaga dzieciom doświadczyć różnicy między napięciem a rozluźnieniem. Dzieci ściskają rękę na minutę, a potem rozluźniają ją, ucząc się, jak różne stany emocjonalne wpływają na ich ciało. Celem jest uświadomienie, jak wzrost napięcia może prowadzić do wybuchu emocji, a relaksacja przynosi ulgę.
Warto tu zwrócić uwagę na emocjonalne zachowanie dziecka, gdy to napięcie jest zbyt silne. Przez tę zabawę dziecko nauczy się rozluźniać swoje ciało, co jest istotną częścią regulacji emocji.
5. Sygnalizacja świetlna – jak rozpoznać stan emocjonalny?
Ostatnia zabawa opiera się na analogii sygnalizacji świetlnej. Dziecko uczy się, że zielone światło oznacza spokój i bezpieczeństwo, żółte światło to moment, w którym coś nas niepokoi, a czerwone światło to już granica, która oznacza silne emocje, takie jak złość czy strach. Używając kolorów, dzieci lepiej rozumieją, kiedy są w stanie emocjonalnego dyskomfortu i jak reagować na nadchodzące zmiany w swoich emocjach.
Kluczowe elementy:
- Zielone światło: Czas na zabawę i naukę.
- Żółte światło: Czas, by się uspokoić i zadbać o emocje.
- Czerwone światło: Wskaźnik, że emocje są już na tyle silne, że trzeba działać.
To ćwiczenie pomaga w akceptowaniu emocji dzieci i ich stopniowym zarządzaniu w codziennym życiu.
Jeżeli chcesz poznać więcej zabaw i sposobów na pracę z emocjami dzieci, zapraszamy Cię na nasz kanał na Youtubie “Fabryka Relacji”.
Podsumowanie
Zabawy emocjonalne są kluczowe dla rozwoju emocji dzieci. Wspierają one rozumienie emocji i pomagają w regulacji emocji. Dzieci, które potrafią rozpoznać swoje emocje podstawowe i wiedzą, jak je kontrolować, lepiej radzą sobie w życiu społecznym i łatwiej adaptują się do różnych sytuacji. Pamiętaj, że każda emocja, nawet negatywna, ma swoją wartość i może pomóc w rozwoju inteligencji emocjonalnej.
Spróbuj wykorzystać te zabawy w pracy z dziećmi, aby wspierać je w rozwoju emocjonalnym oraz w nauce rozpoznawania emocji.
