Wchodząc w świat dojrzewania, nastolatki przekształcają się nie tylko fizycznie, ale też emocjonalnie. Wyzwaniem dla wielu z nich staje się opanowanie umiejętności społecznych. Zwłaszcza w kontekście dynamicznie ewoluujących relacji społecznych, wymagań szkoły czy zawiłości związków międzyludzkich mogą pojawić się w tym obszarze trudności. Z tego powodu prowadzenie efektywnego treningu umiejętności społecznych dla nastolatków staje się kluczowym wsparciem dla ich rozwoju osobistego. W tym artykule omówimy bliżej specyfikę pracy z nastoletnimi dziećmi podczas TUS.
Adolescencja to czas, kiedy zmiany zachodzą przede wszystkim w mózgu i układzie limbicznym, odpowiedzialnym za emocje. To okres, w którym nastolatki doświadczają chwiejności nastrojów i zmian emocji, co ma związek z formowaniem nowej tożsamości. Dla dorosłych, którzy wcześniej mieli do czynienia z dzieckiem, adaptacja do nowego etapu życia młodego człowieka może być sporym wyzwaniem.
Trening umiejętności społecznych (TUS) staje się istotnym narzędziem we wspieraniu nastolatków w radzeniu sobie z trudnościami okresu dojrzewania. Praca z nimi skupia się na rozwijaniu nowych zdolności, a nie tylko na korygowaniu problemów.
Okres dojrzewania to czas tzw. wtórnej socjalizacji, w którym nastolatki muszą przystosować się do nowych ról społecznych. Tutaj bardzo pomocny jest TUS, który wspiera rozwijanie umiejętności niezbędnych w relacjach z rówieśnikami. Grupa rówieśnicza staje się kluczowym punktem odniesienia, a zdolność podejmowania decyzji i wyrażania opinii może być rozwinięta poprzez trening umiejętności społecznych.
Funkcjonowanie w grupie rówieśniczej niesie ze sobą różnorodne wyzwania. Nastolatki często doświadczają odrzucenia, samotności, hejtu czy krytyki związanej z wyglądem fizycznym. Trening umiejętności społecznych (TUS) może pomóc w radzeniu sobie z tymi trudnościami — uczy młodych ludzi asertywności, zdolności radzenia sobie ze stresem społecznym i budowania zdrowych relacji.
Niestety duża grupa nastolatków boryka się z trudnościami społecznymi, a niektórzy z nich nawet unikają sytuacji publicznych. Pracując z takimi podopiecznymi, warto skupić się na obszarach, które sprawiają im największe trudności. Trening umiejętności społecznych może być skierowany na rozwijanie umiejętności samoregulacji czy współpracy; do tego dolicza się też komunikację i budowanie empatii. Zrozumienie, że zmiany w mózgu wpływają też na rozwój współodczuwania, może być kluczowe dla efektywnej pracy z nastolatkiem.
W czasie treningu umiejętności społecznych z dziećmi większy nacisk kładziony jest na rozwój umiejętności takich jak samoregulacja, uczenie współpracy, komunikacja i rozwijanie empatii. Natomiast w przypadku nastolatków, kluczowe staje się rozwój asertywności, stawianie granic, budowanie tożsamości i rozwijanie samoświadomości. W tym okresie młodzi ludzie testują różne aspekty swojej tożsamości — trening umiejętności społecznych może być tutaj skutecznym wsparciem w tym procesie.
Skutecznym sposobem prowadzenia treningu umiejętności społecznych z nastolatkami jest też wyjście z nimi na zewnątrz. Interakcje społeczne w realnych sytuacjach pozwalają na praktyczne doskonalenie umiejętności. W przeciwieństwie do pracy z dziećmi, które chętnie bawią się z dorosłymi, nastolatki potrzebują konkretniejszych działań. Świetnym pomysłem jest wychodzenie z nimi do kina, muzeum, na wystawę, spacer czy kręgle — to doskonałe sposoby na praktyczne treningi społeczne.
Warto to też wspomnieć, że w trakcie treningu umiejętności społecznych z nastolatkami istotne jest prowadzenie działań grupowych. Grupa rówieśnicza staje się istotnym środowiskiem rozwoju, gdzie młodzi ludzie uczą się od siebie nawzajem. Chociaż istnieją sytuacje, w których praca indywidualna jest konieczna, to nie można zapomnieć o pracy grupowej stanowiącej wartościowe źródło wiedzy i umiejętności.
Kolejnym ciekawym elementem treningu umiejętności społecznych może być wykorzystanie filmów i seriali, które są popularne pośród młodzieży. Oglądanie i analiza tego rodzaju treści może być sposobem na rozmowę o różnych wartościach, emocjach i relacjach społecznych. Co więcej, nawet kontrowersyjne treści mogą pozwolić zrozumieć punkt widzenia nastolatka. Warto też podkreślić, że świat wirtualny, zwłaszcza social media, stanowi równie istotną rzeczywistość dla nastoletnich dzieci, co środowisko fizyczne. Młodzi ludzie kształtują swoje role i umiejętności społeczne także w tym obszarze.
Z tego powodu tak istotne jest, żeby włączyć pracę nad tymi aspektami do treningu umiejętności społecznych. Nastolatkowie urodzeni w erze mediów społecznościowych, korzystają z tego narzędzia jako równoległej rzeczywistości. Trzeba jednak pamiętać, że świat wirtualny niesie ze sobą pewne zagrożenia. Hejt i inne trudności związane z zachowaniem w internecie stanowią nie lada wyzwanie, z którym nastolatki muszą sobie jakoś radzić.
Jak jednak poradzić sobie w trudnych sytuacjach online? Internet często postrzegany jako anonimowe miejsce sprzyja wyrażaniu negatywnych opinii, co może wpływać na samoocenę młodych ludzi. Komunikacja online, bez możliwości zobaczenia drugiej osoby, nie dostarcza pełnego obrazu kontekstu społecznego. To często prowadzi do problemów z samooceną. Dlatego warto zastanowić się, jak włączyć świat wirtualny w trening umiejętności społecznych, żeby młodzi ludzie mogli skutecznie radzić sobie w obu rzeczywistościach.
W czasie pracy z nastolatkami kluczowe jest stworzenie przestrzeni do rozmowy i wyrażania własnych opinii. Pomimo różnicy zdań czy niezgody, bardzo ważne jest, żebyś jako dorosły pozostawał z tyłu, wspierając młodego człowieka, a nie go oceniając. Warto dać nastolatkom pole do popełnienia błędów, podejmowania wyborów i kształtowania swojej tożsamości. Praca z nastoletnimi dziećmi w obszarze treningu umiejętności społecznych (TUS) wymaga uwzględnienia nie tylko rzeczywistości fizycznej, ale też wirtualnej.
Świat mediów społecznościowych staje się równie ważny, a zagrożenia z nim związane wymagają odpowiedniej pracy i wsparcia. Włączenie do treningu obszaru świata wirtualnego pozwala skuteczniej przygotować młodych ludzi do wszelakich wyzwań społecznych. Bardzo istotne jest to, żeby być otwartym na rozmowę, słuchać ich punktu widzenia i pomagać w radzeniu sobie z trudnościami.
Zachęcamy do zapoznania się z naszymi kursami i szkoleniami, dzięki którym praca z nastolatkiem będzie znacznie łatwiejsza, także w obszarze treningu umiejętności społecznych. Zapraszamy też na naszego bloga, gdzie znajdziesz wiele przydatnych i ciekawych artykułów.
jesteśmy dostępni w dni robocze w godzinach 09:00-15:00
