Trening Umiejętności Społecznych (TUS) odgrywa kluczową rolę w pracy z dziećmi w spektrum autyzmu. To dzięki niemu dzieci uczą się rozpoznawać emocje, rozwijać empatię, budować relacje i rozumieć normy społeczne. Jednak aby zajęcia TUS rzeczywiście wspierały rozwój uczestników, powinny być dostosowane do ich indywidualnych potrzeb i specyfiki tego jak wyglądają zaburzenia neurorozwojowe. W tym artykule znajdziesz trzy sprawdzone wskazówki, które ułatwią Ci prowadzenie skutecznych treningów z dziećmi ze spektrum.
1. Wykorzystuj specjalne zainteresowania dzieci z autyzmem
W pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu nie sposób przecenić znaczenia ich indywidualnych zainteresowań. Często są to bardzo szczegółowe tematy – pociągi, mapy, dinozaury, astronomia. Dziecko potrafi być prawdziwym ekspertem w swoim obszarze, co daje nam fantastyczny punkt wyjścia żeby udało się budowanie relacji i prowadzenie zajęć.
Włączenie specjalnych zainteresowań do programu TUS:
- ułatwia nawiązywanie kontaktu,
- zwiększa zaangażowanie dziecka,
- daje poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności.
Dzieci z autyzmem często czują się niewidoczne lub niezrozumiane. Kiedy zauważamy i doceniamy to, co je interesuje, robimy pierwszy krok do realnego wsparcia rozwoju.
2. Uwzględniaj specyfikę funkcjonowania dziecka w spektrum autyzmu
Diagnoza spektrum autyzmu niesie ze sobą szereg trudności, z których wiele nie jest od razu widocznych. Choć część dzieci z autyzmem świetnie komunikuje się werbalnie i funkcjonuje pozornie „bezproblemowo”, to nadal zmagają się z barierami w takich jak interakcje społeczne, mentalizacja (rozumieniu stanów emocjonalnych innych) czy adaptacji do zmian.
Dla trenerów TUS ważne jest, by:
- pamiętać o nadwrażliwości sensorycznej – unikaj hałaśliwych, intensywnie kolorowych przestrzeni,
- dbać o stały, przewidywalny schemat zajęć – dzieci w spektrum potrzebują rutyny,
- być otwartym na różnorodność i elastycznym w metodach pracy.
To właśnie środowisko dostosowane do potrzeb dziecka pozwala mu rozwijać umiejętności społeczne w bezpieczny i akceptujący sposób.
3. Nie wierz mitom – dzieci z autyzmem mają empatię i potrzebują relacji
Jednym z najczęściej powielanych mitów na temat osób w spektrum autyzmu jest ten, że nie odczuwają empatii i nie potrzebują kontaktów z innymi ludźmi. Tymczasem praktyka terapeutyczna pokazuje coś zupełnie innego.
Empatia dzieci w spektrum może wyglądać inaczej – czasem bardziej intensywnie, głęboko, nielinearnie.
Relacje społeczne są im potrzebne, ale na własnych zasadach.
Dzieci te mogą nie okazywać emocji w sposób „typowy”, ale to nie znaczy, że ich nie odczuwają. Dobry trening umiejętności społecznych powinien pomagać im nawiązywać relacje, rozumieć kontekst społeczny, uczyć reagowania w sytuacjach, które dla dzieci neurotypowych są intuicyjne.
Jak stworzyć efektywny TUS dla dzieci z autyzmem?
Podsumowując, jeśli pracujesz z dzieckiem, które ma zespół Aspergera lub zaburzenia ze spektrum autyzmu, pamiętaj:
- Dostosuj zajęcia TUS do specyficznych potrzeb i możliwości dziecka.
- Uwzględniaj jego trudności sensoryczne, preferencje komunikacyjne i rutyny.
- Korzystaj z jego mocnych stron, zamiast skupiać się tylko na brakach.
- Traktuj relacje i empatię nie jako coś, czego „brakuje”, ale jako obszar do rozwoju.
TUS może być nie tylko formą terapii – to przestrzeń, w której dzieci zaburzone neurorozwojowo uczą się widzieć siebie nawzajem, rozumieć świat i lepiej funkcjonować społecznie.
Szukasz więcej inspiracji?
Temat TUS i pracy z dziećmi ze spektrum poruszamy regularnie na naszym blogu. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak unikać najczęstszych błędów w terapii autyzmu, przeczytaj nasz artykuł:
👉 5 błędów w terapii autyzmu.